در ایالات متحده روشهای بسیار متنوعی برای سرمایه گذاری وجود دارد که هم عموم مردم و هم سرمایه گذاران بزرگی چون بانکها و صندوق های بازنشستگی می توانند از آنها برای کسب منفعت از سرمایه خود استفاده کنند. اما این نهادهای سرمایه گذاری که پول عموم مردم را در دست دارند توسط قوانین سفت و سختی توسط دولت محدود شده اند تا نتوانند بیش از حد معینی ریسک کنند(شروع این محدودیت ها عمدتاً بعد از سقوط بازار سهام نیویورک در سال 1929 و رکود شدید و طولانی بعد از آن بود که در آن خیلی از بانکها با پول مردم ریسکهای زیادی در بازار سرمایه کرده بودند. برای اطلاعات بیشتر این لینک را ببینید). برای نمونه صندوق های بازنشستگی باید مقداری از سبد سرمایه گذاری خود را به اوراق قرضه دولتی اختصاص دهند (که بسیار امن است).
اما از آنجا که منطق سرمایه داری، چندان با چنین محدودیت هایی سازگار نیست، ابزارهای دیگری برای کسانی که میخواهند ریسک بیشتر و سود موردانتظار بیشتری داشته باشند ایجاد شده است. هج فاندها یکی از این ابزار هستند که چندان زیر ذره بین مقررات نیستند و دست شان در انتخاب روشها و نوع سرمایه گذاری بازتر است.
هج فاندها سرمایه را جذب کرده و از طیف وسیعی از ابزارهای مالی از جمله اوراق مشتقه، قراردادهای فروش تعهدی (short selling) استفاده می کنند تا برای سرمایه گذاران خود کسب منفعت کنند. غالبا عملیات سرمایه گذاری و ابزارهایی که به کار میبرند، بسیار پیچیده است. برای مثال قبل از بحران بدهی 2008، چند هج فاند ریزش بازار را پیش بینی کردند و برای کسب سود از آن یک ابزار جدید سرمایه گذاری ساختند و سود زیادی هم بردند. آنها همچنین در بسیاری موارد از اهرم (leverage) در معاملات خود بهره می برند که مستلزم ریسک بیشتری از حالت عادی ست.
به طور کلی می توان گفت که منطق وجود هج فاندها از نظر قانونگذار اینست که هر کسی حق دارد سرمایه خود را به هر شکلی و با هر ریسکی با ابزارهای قانونی سرمایه گذاری کند (به شرط اینکه پول خودش باشد، نه پول مردم). پس افراد بسیار ثروتمند یا سازمانهای بزرگ سرمایه گذاری می توانند از خدمات هج فاندها استفاده کنند. اما بازاریابی عمومی برای هج فاندها ممنوع است و آنها فقط می توانند از سرمایه گذاران پیچیده (sophesticated) و حرفه ای جذب سرمایه کنند، چرا که منطق ذکر شده، در صورتی درست است که سرمایه گذار کاملاً آگاه باشد و نسبت به هج فاند دچار عدم تقارن اطلاعات نباشد.
برآورد میشود در سال 2021 حدود 4 تریلیون دلار توسط هج فاندها مدیریت میشود که سهم نسبتاً بالایی ست. پس از بحران بدهی های سال 2008 و نقش زیادی که بی احتیاطی هج فاندهای زیر مجموعه بانکها در آن داشتند، مقررات بیشتری برای این صندوقها در نظر گرفته شد، اما همچنان نسبت به سایر سازمانهای سرمایه گذاری مقررات بسیار کمی بر آنها اعمال می شود.
بزرگترین هج فاندهای دنیا بر اساس AUM (Asset under management) در سال 2021 شامل فهرست زیر است:
ساختار درآمدی هج فاند
حق الزحمه هج فاندها به طور کلی از یک ساختار دو بخشی ساخته شده است. درصدی از درآمد، معمولاً 20%، در پایان هر سال به هج فاند تعلق می گیرد. همچنین درصدی هم به عنوان حق الزحمه مدیریتی به فاند میرسد (غالبا 2 درصد) که میزان سود یا حتی وجود ضرر روی آن بی تاثیر است و مشتری به هرحال باید آن را بپردازد. این ساختار به 2و 20 معروف است.
در این بین مدیران هج فاندها هم سهم خوبی از این درآمد دارند. آنها همچنین معمولاً سرمایه خودشان را هم در همان فج فاند می گذارند. عملاً اگر کسی اینکار را نکند، سرمایه گذاران به او اعتماد نمی کنند. نمودارزیر پردرآمدترین مدیران هج فاندها در سال 2021 را نشان میدهد:
نمودار زیر هم علاوه بر حقوق دریافتی، ثروت خالص مدیران هج فاندها را مقایسه کرده است:
معایب هج فاندها
آنها در مورد استراتژی های ترید خود به شدت مخفی کاری می کنند و معمولاً اطاعات زیادی به مشتریان شان نمی دهند. در واقع مشتری باید چشم بسته پولش را به هج فاند بدهد و فقط آخر سال می تواند دفاتر و حسابهای شرکت را بررسی کند تا در مورد سود اعلامی هج فاند مطمئن شود و سودش را بگیرد.
یک عیب دیگر هج فاندها برای برخی سرمایه گذاران این ست که آنها نمی توانند هر موقع دلشان خواست پولشان را پس بگیرند. بلکه باید تا پایان مدت قرارداد صبر کنند. در حالیکه بیشتر گزینه های دیگر سرمایه گزاری مثل mutual fund ها شما هر زمان می توانید سهم خود را به صندوق بدهید و پول خودتان را بر اساس ارزش روز هر واحد صندوق دریافت کنید.
همین طور هج فاندها برای افراد محافظه کار چندان گزینه جالبی نیست. چرا که آنها معمولا روش های معاملاتی پیچیده و پر ریسکی را انتخاب می کنند. علاوه بر آن همان طور که گفته شد خیلی وقتها از لوریج های بالا استفاده میکنند که کاری بسیار پرریسک است.
شریک نبودن در ضرر نیز باعث می شود که سرمایه گذاری های هج فاندها گاهاً متهورانه یا حتی بی فکری به نظر برسد. برای مثال بعد از پایان بحران 2008 و رونق مجدد بازار، برخی هج فاندها به روشهای عجیبی برای درآمدزایی متوسل شدند که تا حدی نام آنها را لکه دار کرد. برای مثال آنها مشتریان را دو دسته می کردند و برای یک دسته خرید می کردند و برای دسته دیگر عکس آن را. از آنجا که در ضرر شریک نیستند، هر کدام که ضرر کرد، نفع و ضرری به فاند نمی رسد، ولی از سود حسابهایی که نفع برده اند، درصد خود را برمی داشتند! در واقع یک معامله صددرصد سودده انجام می دادند، البته به قیمت ضرر مشتریان.
اسم «هج فاند» از کجا آمده است؟
با اینکه امروز طیف بسیار وسیعی از هج فاندها وجود دارد، یک ممیزه اصلی این موجودیت در ابتدای امر استفاده از تکنیکهای هج یا پوشش ریسک بوده است که به کمک آن هم ریسک را محدود می کنند و هم می توانند فارغ از صعودی یا نزولی بودن بازارها کسب سود کنند. در واقع اولین هج فاند دنیا از این استراتژی استفاده می کرده است. به زبان ساده، منطق این استراتژی اینست که در زمان صعود بازار همزمان برخی سهام را که فکر می کنند ارزش آنها کمتر از قیمت واقعی ست (undervalued) بخرند یا اصطلاحاً لانگ (Long) کنند و بعضی دیگر را که بر اساس تحلیل شان حباب قیمتی دارد (overvalued)T فروش تعهدی یا همان شورت (Short) کنند. در واقع سهام هایی که فکر میکنند در همین روند صعودی بیشتر از متوسط بازار بالا می روند را لانگ و سهامی را که برآورد میکنند کمتر از میانگین بازار رشد کند یا اگر بازار نزولی شود، بیشتر از بقیه نزول کند را شورت می کنند. در این حالت اگر بازار به صعودی بودن ادامه دهد، بخشی از سودشان بابت شورتها از دست میرود. ولی اگر تحلیل درستی در انتخاب دو دسته کرده باشند، باز هم سود مناسبی می کنند. و از طرفی اگر بازار ریزشی شود، ضرر بسیار کمتری نسبت به نورم بازار خواهند کرد و شاید حتی سودده بمانند. این روش کلی که در واقع همان هج کردن است و در ابتدا توسط این مجموعه ها به کار میرفته، دلیل ماندن این نام بر روی آنهاست. بعضاً به عنوان alternative investment هم خطاب می شوند. شخصاً فکر میکنم نام regulation-free fund برای آنها مناسب تر است.
در سریال Billions (2015) داستان یک هج فاند روایت می شود که بیشتر معاملات خود را از طریق اطللاعات پشت پرده یا Insider trading انجام می دهد. در این سریال جذاب، بسیاری از استراتژی های قانونی و غیرقانونی استفاده شده توسط هج فاندها با واقع بینی نسبت خوبی نمایش داده شده است. دیدن این سریال را به همه تریدرها توصیه میکنم.
