( Fed funds rate vs Discount Window vs Discount rate vs Fed Funds Target)
اگر فعال بازار فارکس بوده باشید، حتماً جلسات FOMC را که به صورت دوره ای برگزار می شود و در آن در مورد نرخ بهره تصمیم گیری می شود را می شناسید.سوالی که پیش می آید اینست که عددی که FOMC (کمیته عملیات بازار باز فدرال) تعیین میکند چه نرخی ست؟ و نسبت آن با نرخ وامی که بانکها می دهند چیست؟ به این سوال در این مقاله پاسخ می دهیم.
سوال دوم اینست که آیا فدرال رزرو با صدور بخشنامه ای به تمام بانکهای ایالات متحده به آنها می گویند حق ندارند سود بیشتر از این بپردازند یا به مشتریان شان بدهند؟ و اگر این کار را کنند آنها را چِنین و چُنان خواند کرد؟ پاسخ این سوال را اینجا بخوانید.
این نرخ بهره که بانکهای مرکزی مشخص می کنند، نرخ بهره کدام پول است؟
همان طور که می دانید در بازار انواع سپرده، وام و قرض دهی وجود دارد که به هر یک از آنها نرخ بهره متفاوتی پرداخت می شود. مثلا سود واحد برای سپرده یکساله مسلماً بیشتر از سپرده ماهانه است. یا قرض دهی یک بانک به بانک دیگر با وام دادن بانک به مردم عادی شرایط بهره ای متفاوتی دارد. وقتی در خبرها و تحلیل ها میخوانیم که بانک مرکزی اروپا یا بانک انگلیس یا فدرال رزرو، نرخ بهره را تغییر دادند، سوالی که برای همه ما پیش می آید اینست که منظور کدام نرخ بهره است؟
انواع اصلی نرخ بهره در نظام پولی ایالات متحده
الف) نرخ بهره بین بانکی یا نرخ بهره فدرال (Federal Funds Rate)
پایه ای ترین نرخ بهره ای که تمام نرخ های دیگر را تحت تاثیر قرار می دهد، نرخ بهره یک شبه بین بانکی است. یعنی نرخی که بانکها برای 24 ساعت به هم قرض می دهند.در بازار بین بانکی، بانکهای تجاری و سرمایه ای دائما در حال تبادل منابع با یکدیگر هستند و این وامها یک روزه داده می شود و در صورت تمدید، نرخ جدید توافق می شود (به دلیل نوسانات نرخ ها و حجم بسیار بالای وام های این بازار، ریسک وام بلندمدت در این بازار زیاد است). بانکها به دو دلیل عمده در این بازار وام میگیرند:
- وقتی شما به عنوان یک شرکت تولیدی یا تجاری درخواست وام از یک بانک می کنید، آن بانک در صورتی که منابع کافی برای وام دهی داشته باشد (از طریق سپرده های دیگران) به شما وام می دهد. نرخ بهره ای که از شما میگیرد، تابع دو عامل است: اول نرخ رقابتی بازار و دوم نرخ سودی که بانک به سپرده های مشتریانش می پردازند. برای مثال یک بانک تجاری نمی تواند به سپرده ها 5 درصد سود بدهد و نرخ وام دهی اش 4 درصد باشد. اما در صورتی که منابع کافی نداشته باشد، همچنان انگیزه برای وام دادن به شما را دارد(چرا که منبع درآمد بانکها همین است!). پس برای تهیه منابع به ارزان ترین بازار ممکن روی می آورد: بازار بین بانکی.
- هر بانک فقط حق دارد بر اساس سرمایه اش، مقدار مشخصی وام دهی کند و باید مقدار مشخصی به عنوان ذخیره قانونی (معمولاً بین 12 تا 20 درصد) نگهدارد. در صورتیکه نسبت ذخیره قانونی بانک به هر دلیل تامین نشود، شامل جریمه های سنگین از سوی بانک مرکزی می گردد و این نسبت در پایان هر روز کاری باید برقرار باشد. از همین رو وقتی بانکها در پایان روز برای تامین ذخیره قانونی نیاز به نقدینگی دارند، به بازار بین بانکی مراجعه می کنند.
پنجره تنزیل فدرال
آخرین سنگر تامین نقدینگی در نظام مالی ایالات متحده، پنجره تنزیل فدرال است. به این معنا که در صورت لزوم بانکها می توانند از این منبع (عملاً نامحدود) قرض کنند تا نیازهای نقدینگی بازار واقعی را تامین کنند. بدیهی ست که این نرخ از نرخ بازار بین بانکی بیشتر است. در این پنجره 3 نوع اعتبار وجود دارد:
- اعتبار اصلی (primary credit): برنامه قرض دهی اصلی این پنجره است که بانکها و موسسات بزرگ که شرایط مالی قوی دارند و شرایط کافی را احراز کرده اند، می توانند بدون هیچ تشریفاتی (عملا با یک کلیک) اعتبار دریافت نمایند. نرخ بهره این اعتبار بر اساس نرخ بهره بین بانکی (کمی بالاتر) تعیین می شود.
- اعتبار ثانویه (secondary credit): برنامه قرض دهی برای بانکهایی ست که شرایط اعتبار اصلی را احزار نکرده اند. طبیعتاً تشریفات دریافت این وام بیشتر و نیز نرخ بهره آن بالاتر است.
- اعتبار فصلی (seasonal credit): این برنامه برای بانکهای کوچک که به دلیل نوسانات فصلی دچار کمبود نقدینگی می شوند (زیر 500 میلیون دلار) ارائه می شود.
همان طور که مشخص است، بانکها تا زمانی که مجبور نشوند، از این برنامه استفاده نمی کنند و ترجیح می دهند نیاز نقدینگی خود را از بازار بین بانکی مرتفع سازند. نرخ های فوق توسط هر شعبه فدرال رزرو جداگانه قابل تعیین است. در زمان نگارش این مطلب نرخ بهره پنجره فدرال به شکل زیر است:
نرخ بهره هدف (Federal Funds Target)
این نرخ همان نرخ معروفی ست که در جلسات کمیته FOMC فدرال رزرو تعیین می شود و بازار نسبت به آن بسیار حساس است. و اگر دقت کنید برای آن یک بازه 25 پیپی تعریف می شود. مثلا 3.75 تا 4 درصد.در واقع فدرال رزرو با انجام عملیات بازار باز کاری می کند که نرخ بهره بین بانکی در این محدوده هدف باقی بماند و از آن بالاتر و پایین تر نرود.
جمع بندی
اکثرا در بررسی بازار یا شنیدن خبرها، نام نرخ های بهره متنوعی به گوشمان می خورد که ممکن است با هم اشتباه گرفته شود. این نرخ بهره ها هر کدام کارکرد مشخصی دارد. با توضیحاتی که ارائه شد تفاوت نرخ بهره فدرال (بین بانکی) با پنجره تنزیل فدرال با نرخ تنزیل فدرال با نرخ بهره هدف فدرال روشن شد.
در صورتی که سوال یا ابهامی دارید می توانید در بخش نظرات سوال خود را بپرسید.
منابع برای مطالعه بیشتر:
https://www.federalreserve.gov/monetarypolicy/discountrate.htm
https://www.frbdiscountwindow.org/
https://www.federalreserve.gov/regreform/discount-window.htm
- علی
- آبان 3, 1401
- 361 بازدید
